LANGKAH MENGAWAL SIMPTOM KENCING AKIBAT PEMBESARAN PROSTAT BENIGNA
Prostat ialah kelenjar dalam sistem reproduktif lelaki. Ia menghasilkan sebahagian cecair bagi semen, yang membantu melincirkan uretra dan meningkatkan motiliti sperma.
Biasanya, prostat adalah kecil – saiznya lebih kurang sebesar biji buah berangan. Ia terletak tepat di bawah pundi kencing dan mengelilingi uretra, saluran yang membawa air kencing dari pundi kencing ke luar tubuh.
Ramai orang kurang selesa bercakap tentang prostat kerana ia terlibat dalam fungsi seks dan kencing. Namun, pembesaran prostat akibat penuaan adalah perkara biasa seperti rambut yang memutih.
Bagi sesetengah lelaki, saiz prostat tetap sama. Namun begitu, sekitar 75% lelaki berumur lebih 50 tahun mengalami pembesaran prostat yang ketara. Keadaan ini dikenali sebagai hiperplasia prostat benigna (BPH).
Apabila prostat membesar, tisu di sekelilingnya menghalang ia daripada mengembang, menyebabkan kelenjar menekan uretra seperti penjepit pada hos taman. Dinding pundi kencing menjadi lebih tebal dan mudah teriritasi. Pundi kencing mula mengecut walaupun mengandungi sedikit air kencing, menyebabkan kekerapan kencing meningkat.
Lama-kelamaan, pundi kencing menjadi lemah dan tidak dapat mengosongkan air kencing sepenuhnya. Air kencing tertinggal di dalam pundi kencing. Penyempitan uretra dan pengosongan pundi kencing yang tidak lengkap adalah punca banyak masalah BPH.
Gejala-gejala
Ini termasuk simptom obstruktif dan iritatif:
Obstruktif (simptom penyimpanan)
Aliran air kencing lemah (perlahan)
Perlu meneran untuk memulakan kencing
Meneran semasa kencing
Air kencing menitis selepas kencing
Pundi kencing tidak kosong sepenuhnya
Iritattif (gejala membuang air kencing)
Rasa mendesak untuk kencing
Kerap ingin kencing
Lebih kerap kencing pada waktu malam
Tidak dapat menahan kencing
BPH berlaku kerana hormon testosteron lelaki terkumpul dalam prostat. Dalam prostat, testosteron ditukar menjadi dihidroksitestosteron, sebatian yang lebih kuat yang merangsang sel prostat membiak berlebihan dan menyebabkan pembesaran prostat.
BPH tidak menyebabkan kanser prostat. Walau bagaimanapun, kanser prostat boleh menimbulkan simptom yang serupa dengan pembesaran prostat. Adalah penting untuk mendapatkan pemeriksaan daripada profesional kesihatan bagi memastikan simptom tersebut bukan disebabkan oleh kanser prostat.
PILIHAN RAWATAN
Ubat Preskripsi
Ubat-ubatan kadang-kala digunakan untuk membantu melegakan masalah kencing sederhana hingga teruk yang disebabkan oleh BPH. Sekiranya ubat dihentikan, simptom biasanya akan kembali. Ubat preskripsi yang digunakan untuk merawat BPH termasuk finasteride, terazosin, dan tamsulosin. Walaupun ubat-ubat ini dapat mengurangkan simptom kencing pada lelaki dengan BPH, masih tidak jelas sama ada ia melambatkan perkembangan penyakit.
Suplemen Herba Semula Jadi
Beberapa ekstrak herba telah lama digunakan untuk menyokong kesihatan prostat.
Saw palmetto (Serenoa repens)
Ekstrak lemak dari buah saw palmetto kini menjadi rawatan semula jadi utama bagi BPH.
Ekstrak ini, apabila digunakan secara berkala, terbukti membantu mengurangkan simptom. Saw palmetto kelihatan menghalang enzim 5-alpha-reductase yang menukar testosteron kepada bentuk lebih aktif, dihidroksitestosteron (DHT), serta menghalang DHT daripada mengikat pada prostat.
Saw palmetto merupakan herba yang paling banyak dikaji untuk rawatan BPH. Kajian awal selama tiga tahun di Jerman mendapati bahawa pengambilan 160 mg Ekstrak Saw Palmetto dua kali sehari mengurangkan kekerapan kencing malam pada 73% pesakit dan meningkatkan kadar aliran kencing dengan ketara.
Kajian terbaru menunjukkan bahawa untuk mendapatkan faedah terbaik daripada saw palmetto, ekstrak larut lemak perlu distandardkan kepada 85%-95% asid lemak. (Nota: Kebanyakan produk lama di pasaran menggunakan ekstrak kasar buah saw palmetto, di mana kualiti serbuk tidak selalu konsisten dan menyebabkan keberkesanan mungkin berubah-ubah.)
Tomato (Lycopersicon esculentum)
Salah satu nutrien semula jadi yang paling banyak dikaji dalam pencegahan kanser prostat ialah likopen, yang mengandungi fitosterol (sebatian tumbuhan) yang bertanggungjawab memberikan warna merah terang pada tomato.
Likopen mendapat penilaian tinggi daripada penyelidik kerana sifat antioksidannya yang dikatakan sangat berkuasa. Antioksidan boleh meneutralkan bahan berbahaya dalam tubuh yang dikenali sebagai radikal bebas, yang boleh menyumbang kepada kanser dan penyakit kardiovaskular.
Kajian menunjukkan bahawa pengambilan likopen yang tinggi dapat melindungi kesihatan prostat dalam jangka panjang. Apabila memilih formula prostat yang mengandungi likopen, pastikan ia berasal daripada ekstrak tomato yang distandardkan dengan sekurang-kurangnya 5% kandungan likopen.
Pygeum (Pygeum africanum)
Pygeum ialah herba kedua yang paling popular untuk merawat pembesaran prostat. Ekstrak pygeum mengandungi fitosterol, yang boleh menghalang sintesis prostaglandin, seterusnya mengurangkan tahap prostaglandin yang biasanya tinggi dalam BPH.
Pygeum diiktiraf di Jerman, Perancis, dan Itali sebagai rawatan bagi BPH. Kajian terkawal yang diterbitkan sepanjang 25 tahun lepas menunjukkan bahawa pygeum selamat dan berkesan bagi lelaki dengan BPH pada tahap ringan atau sederhana.
Stinging nettle (Urtica dioica)
Akar stinging nettle mengandungi kandungan lignan yang tinggi, yang bertanggungjawab keupayaannya untuk mengikat globulin pengikat hormon seks (SHBG), penting bagi penggunaannya dalam masalah prostat. Apabila lelaki menua, tahap SHBG meningkat, menjadikan mereka lebih mudah terdedah kepada proliferasi sel yang abnormal. Stinging nettle mempunyai keupayaan tinggi untuk mengikat SHBG, seterusnya mengehadkan jumlah testosteron dan estrogen yang boleh mengikat dan mempengaruhi proliferasi sel.
Ekstrak ini dapat meningkatkan isipadu air kencing dan kadar aliran maksimum air kencing pada lelaki dengan BPH pada peringkat awal. Ia telah berjaya digabungkan dengan saw palmetto dan pygeum untuk merawat BPH dalam kajian double-blind.
Biji Labu (Curcubita pepo)
Ekstrak biji labu mengandungi fitosterol, curcubitin, dan selenium. Ekstrak ini menghalang 5-alpha-reductase, seterusnya mencegah penukaran testosteron kepada dihidroksitestosteron. Ia juga memberi kesan penghalang terhadap aromatase, mengelakkan androgen seperti testosteron daripada ditukar kepada estrogen.
Kajian klinikal telah menunjukkan pengurangan ketara dalam kekerapan kencing pada siang dan malam. Kadar aliran air kencing turut meningkat manakala baki air kencing berkurangan.
Terdapat pelbagai produk untuk prostat di pasaran. Sesetengahnya terdiri daripada satu herba sahaja, manakala yang lain mengandungi pelbagai kombinasi. Memandangkan saw palmetto, likopen (daripada ekstrak tomato distandardkan), pygeum, stinging nettle dan ekstrak biji labu telah terbukti melalui kajian saintifik menyokong kesihatan prostat, seseorang disarankan memilih suplemen yang menggabungkan kelima-lima ekstrak semula jadi ini untuk membantu mengawal dan memperbaiki fungsi kencing pada lelaki.
Rujukan:
- Bach D, Ebeling L. Long-term drug treatment of benign prostatic hyperplasia-results of a prospective 3-year multicenter study using Sabal
extract IDS 89. Phytomedicine 1996;3:105-11. - Carraro JC, Raynaud JP, Koch G, et al. Comparison of phytotherapy (Permixon®) with finasteride in the treatment of benign prostate
hyperplasia: a randomized international study of 1,098 patients. Prostate 1996; 29:231-40.